Dữ liệu số: “mỏ vàng” cần lộ thiên

Để thực hiện thành công Chương trình Chuyển đổi số quốc gia, dữ liệu số là yếu tố tiên quyết. Chính vì thế, năm 2023, Ủy ban Quốc gia về Chuyển đổi số xác định là năm dữ liệu số, tập trung phát triển, kết nối, khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới. Thủ trướng Chính phủ – Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Chuyển đổi số đã ban hành kế hoạch hành động trọng tâm năm dữ liệu số của Ủy ban. Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã ban hành kế hoạch triển khai. Các bộ/ban/ngành và các địa phương đã và đang vào cuộc hết sức quyết liệt nhằm hướng đến mục tiêu đến năm 2025 có 100% cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) cơ bản cốt lõi được chia sẻ, sử dụng; năm 2030, hoàn thành các nền tảng dữ liệu cho các ngành nghề kinh tế trọng điểm.

Tuy nhiên, tại Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam – Châu Á 2023 (Vietnam – Asia DX Summit 2023), ông Nguyễn Phú Tiến – Phó cục trưởng phụ trách Cục Chuyển đổi số Quốc gia, Bộ Thông tin và Truyền thông cho rằng triển khai CSDLQG không hề đơn giản chút nào. Thực tế, trong 6 CSDLQG quan trọng về dân cư, đăng ký doanh nghiệp, đất đai, bảo hiểm và tài chính thì mới chỉ có 2 cơ sở là dân cư và đăng ký doanh nghiệp là cơ bản thực hiện hiệu quả.

Theo ông Tiến, khó khăn chủ yếu do hạ tầng kỹ thuật từ trung ương tới địa phương chưa đảm bảo, đặc biệt chưa đảm bảo an toàn thông tin để kết nối chia sẻ. Giữa các bộ ngành hiện cũng chưa có thói quen cũng như chưa có thể chế để chia sẻ thông tin dùng chung.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Khoa – Chủ tịch VINASA cho rằng dữ liệu số chính là “mỏ vàng”, diễn đàn là dịp để thảo luận về các biện pháp kích thích “mỏ vàng” này lộ thiên và khai thác sao cho hiệu quả.

Đánh giá cao việc VINASA phối hợp các tổ chức quốc tế, các quốc gia để tổ chức Vietnam – Asia DX Summit 2023 tầm cỡ và bàn về chủ đề toàn cầu đang quan tâm, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tâm đắc với nhận định dữ liệu số hiện là tài nguyên quốc gia, là mỏ vàng. Phó Thủ tướng ví nếu như trước đây đất nước ta coi rừng vàng biển bạc là tài nguyên quốc gia thì nay dữ liệu số cũng vậy. Đây là tài nguyên để chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. “Chuyển đổi số không thể một người làm được, Chuyển đổi số không thể một tổ chức làm được, chuyển đổi số không thể một nước, một chính phủ làm được. Mà chuyển đổi số, tất cả mọi người, mọi thành phần đều phải tham gia thì chúng ta mới có tài nguyên số. Tài nguyên số còn hơn cả một “mỏ vàng”, là một nguồn tài nguyên vô tận từ tư duy, sáng tạo và trí tuệ mà thế giới đã và đang tạo lập và khai thác. Đó là một nguồn tài nguyên mới, tài nguyên xanh, giúp chúng ta phục hồi tài nguyên tự nhiên, thúc đẩy kinh tế phát triển đột phá”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Từ đó, Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo:

• Việt Nam đang chuyển đổi mạnh mẽ từ CNTT sang công nghệ số. Toàn bộ nền kinh tế đang chuyển đổi mạnh mẽ với những thành tựu công nghệ mới đáng ghi nhận. Áp lực chuyển đổi số của Chính phủ là rất lớn. Chuyển đổi số quốc gia phải lấy phát triển Chính phủ số đóng vai trò dẫn dắt, kiến tạo phát triển, giải quyết các vấn đề lớn về phát triển kinh tế xã hội, thúc đẩy quản trị quốc gia; quản lý nhà nước, hiệu quả; tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong đầu tư, sản xuất và kinh doanh,… Chính phủ phải đặt vai trò dẫn dắt, đặt trách nhiệm là người lái con tàu chuyển đổi số, có như vậy, kinh tế số, xã hội số sẽ cùng phát triển. Tuy nhiên, Khoa học công nghệ thay đổi liên tục, doanh nghiệp cũng vận động liên tục, các doanh nghiệp, các chuyên gia chuyển đổi số cần có trách nhiệm và chủ động tham vấn, xây dựng chính sách cùng Chính phủ.
• Chuyển đổi số là câu chuyện toàn cầu. Cả thế giới đang có nhu cầu chuyển đổi số. Các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam cần xác định tham gia chuyển đổi số là tham gia thị trường toàn cầu, là đi ra thế giới, giải quyết các bài toán lớn của quốc tế, và sau đó, mang những công nghệ, kinh nghiệm, những kiến thức, và sự đoàn kết có được, giải các bài toán của Việt Nam, đưa ra những mô hình kinh tế mới hiệu quả cho nền kinh tế; kiến tạo những giá trị mới cho đất nước, cuộc sống hạnh phúc cho người dân.

 Hợp tác công tư sáng tạo cơ sở dữ liệu số

Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA chia sẻ: “Để thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, Việt Nam cần một chiến lược tổng thể dữ liệu số quốc gia. Chiến lược là phương pháp luận và kế hoạch tạo, kết nối và dùng dữ liệu để đạt mục tiêu thúc đẩy kinh tế xã hội với những sự chuẩn bị nhân lực, kiến trúc dữ liệu và mô hình quản trị dữ liệu. Đây sẽ là kim chỉ nam cho tạo lập và khai thác dữ liệu số mang lại những giá trị lớn cho kinh tế, tại Việt Nam.”

Ông Khoa cũng khẳng định, các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có đủ nguồn lực, năng lực công nghệ, kinh nghiệm giải quyết các bài toán của quốc tế. Doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ bằng nội lực, làm chủ thiết kế, công nghệ lõi, và đang hợp tác chặt chẽ dần hình thành hệ sinh thái công nghệ số hoàn chỉnh cho các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam.

Cộng đồng doanh nghiệp công nghệ số kỳ vọng và luôn sẵn sàng sát cánh cùng Chính phủ, các địa phương, các bộ, ban, ngành, các tổ chức để chung tay tư vấn, góp ý xây dựng một hành lang pháp lý thông thoáng; tham gia xây dựng những hạ tầng dữ liệu số tiên tiến, hiện đại, hiệu quả; hỗ trợ kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các địa phương, các cơ quan, ban, ngành và quan trọng nhất là xây dựng mô hình và hợp tác khai thác dữ liệu nhằm tạo ra những dịch vụ mới phục vụ người dân, doanh nghiệp, tạo ra những giá trị mới cho nền kinh tế – xã hội.

Tham luận tại diễn đàn, ông Trần Tiến Thành – Giám đốc chiến lược kinh doanh Viettel Cloud cho rằng tài nguyên dữ liệu số cần thực hiện qua quy trình: số hóa (dữ liệu thô), quản lý (dữ liệu sạch), phân tích (thông tin) và khai thác tạo ra giá trị mới. Thách thức đối với quy trình này là thiếu sự dẫn dắt từ lãnh đạo, cơ chế hợp tác do bối rối trong tiếp cận mô hình hợp tác; thiếu sự tin tưởng vì tính bảo mật an toàn thông tin; lo ngại chất lượng dữ liệu có được đảm bảo, sạch; thiếu sự tương tác giữa các bên và cuối cùng là thiếu quy chế làm hạn chế chia sẻ dữ liệu. Trong các kiến nghị xây dựng phát huy hiệu quả CSDLQG, ông Thành đặc biệt nhấn mạnh đến yếu tố hợp tác công – tư. Đó là xây dựng chính sách hợp tác giữa chính quyền và doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào chia sẻ dữ liệu.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hoàng Minh – Tổng giám đốc Công ty TNHH Hệ thống thông tin FPT nhấn mạnh trong việc xây dựng CSDLQG có hai khó khăn lớn. Một là công nghệ thay đổi liên tục, nhưng thực tế việc xây dựng cơ chế chính sách có độ trễ nhất định; hai là nguồn lực khu vực công chưa đáp ứng được hết yêu cầu, cần có sự tham gia của doanh nghiệp. Theo ông Minh, việc xây dựng khai thác CSDLQG không phải là điểm đến mà là cả quá trính. Dữ liệu có khả năng tạo ra không gian rộng lớn, do đó nếu có doanh nghiệp tham gia để sáng tạo ứng dụng dựa trên CSDLQG chắc chắn sẽ phát huy hiệu quả. Ông Minh đưa ra ví dụ của Estonia với mô hình Estonia – X-Road đã làm. Estonia là đất nước nhỏ nhưng có 8 công ty tư nhân tham gia cùng chính phủ, có hơn 3.000 dịch vụ được cung cấp trên nền tảng X-Road để phục vụ cho mục tiêu chính phủ số.

Trà Giang – Đỗ Phương

Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam – Châu Á 2023, với hơn 60 diễn giả cũng tập trung bàn bàn thảo tại 06 phiên hội nghị bao gồm 01 phiên khai mạc và 05 phiên chuyên đề:

• Hạ tầng dữ liệu số và bảo mật an toàn thông tin

• Chuyển đổi số tại Việt Nam – Châu Á và các cơ hội hợp tác

• Kết nối, chia sẻ dữ liệu phát triển Chính phủ/Chính quyền số

• Chuyển đổi số trong Tài chính – Ngân hàng

• Hợp tác Công nghệ thông tin Việt Nam – Châu Á

Sau khi kết thúc các phiên nghị sự, các chuyên gia và Ban Tổ chức sẽ tổng hợp các ý kiến chỉ đạo, các bài tham luận, các chia sẻ tại các phiên tọa đàm, trao đổi để thống nhất phát hành THÔNG ĐIỆP DIỄN ĐÀN. Thông điệp sẽ được chính thức công bố vào 11h45, ngày 25/5/2023.

Ngoài các phiên hội nghị chính còn có các hoạt động bên lề như: Triển lãm Nền tảng giải pháp số và kết nối cung cầu chuyển đổi số (trực tiếp & trực tuyến). Các hoạt động của diễn đàn nhằm hướng đến mục đích: Chia sẻ tầm nhìn – Giới thiệu giải pháp – Kết nối cung cầu trong chuyển đổi số.