Việt Nam và Lào đã đánh dấu một bước tiến mới trong quan hệ hữu nghị hai nước, các hợp đồng mua bán điện đã được ký kết, tạo sự phát triển trong lĩnh vực năng lượng.
Cụ thể, trong lĩnh vực hợp tác năng lượng giữa Việt Nam với Lào, lãnh đạo hai nước đã thực hiện ký kết một số thỏa thuận gồm: Biên bản ghi nhớ giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHDCND Lào năm 2016 về Hợp tác đầu tư các dự án thủy điện tại Lào, liên kết lưới điện và nhập khẩu điện từ Lào; Hiệp định giữa Chính phủ Nước CHDCND Lào và Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam năm 2019 về Hợp tác Phát triển các công trình năng lượng điện và mỏ. Theo đó, Việt Nam sẽ nhập khẩu điện từ Lào với công suất từ 3000 – 5000 MW trong giai đoạn 2020-2030 để góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Với nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển các dự án thủy điện và chiến lược trở thành tấm pin của Đông Nam Á, Chính phủ Lào đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia, đầu tư phát triển các dự án thủy điện theo hình thức BOT. Đến nay đã có nhiều nhà máy thủy điện tại Lào xuất khẩu điện năng sang Việt Nam do các chủ đầu tư Việt Nam và Lào đầu tư, có thể kể đến một số dự án như: Thủy điện Xekaman 1 (290 MW) và Xekaman SanXay (36 MW) do Công ty Điện Việt – Lào là chủ đầu tư; Cụm thủy điện Nậm Săm (265 MW) và Cụm thủy điện Nậm Mô (505 MW) do Tập đoàn Tập đoàn Phongsubthavy là chủ đầu tư.
Dự kiến trong khuôn khổ chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Lào Thongloun Sisoulith từ ngày 28 – 29/6/2021, sẽ có một loạt các hợp tác ký kết giữa Tập đoàn điện lực Việt Nam và các chủ đầu tư nhà máy thủy điện (NMTĐ) tại Lào, gồm: NMTĐ Nam Neun 1 (124MW), NMTĐ Nam Mo 2 (120MW), cụm NMTĐ Nam Yeuang (84MW), NMTĐ Nam Tai (21MW) và Nam Sak (18MW).
Hiện tại, Việt Nam đã khai thác gần như tối đa nguồn tài nguyên thủy điện trong nước nên việc nhập khẩu điện từ các nhà máy thủy điện tại Lào có nhiều lợi ích cho Việt Nam, cụ thể các nhà thủy điện tại Lào có hồ chứa lớn, có khả năng điều tiết năm, sẽ tăng cường khả năng điều tiết trong hệ thống điện Việt Nam cân bằng với tỷ lệ điện gió, mặt trời ngày càng lớn – là loại hình phụ thuộc hoàn toàn vào yếu tố thời tiết, không có độ ổn định. Đồng thời đây cũng là nguồn năng lượng có giá thành thấp nhất trong các nguồn năng lượng (than, khí, gió, mặt trời) góp phần không nhỏ trong việc đảm bảo an ninh năng lượng của Việt Nam.
Song Hà
